Βιογραφικό

BΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Δρ Παναγιώτης Γρηγορίου
Ιστορικός – Κοινωνικός Ανθρωπολόγος
Ηλ.Ταχυδρομείο (e-mail) μέσω της:  φόρμας αλληλογραφίας

Blog : www.greekcrisis.fr

Site : www.panagiotisgrigoriou.fr 

Ερευνητής - Αναλυτής - Συγγραφέας: Γαλλία και Ελλάδα :

Κρίση και Κοινωνία - Πολιτισμική ιστορία των πολέμων του 20ου αιώνα -

Μεσογειακότητα και ελληνικότητα στο ιστορικο αποτύπωμα του Αιγαίου

ΣΠΟΥΔΕΣ:

Διδακτορικές σπουδές: 1999. Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Jules Verne - Amiens (Γαλλία). Αντικείμενο διατριβής: Βίος και στερεότυπα του Έλληνα στρατιώτη κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο στη Μικρά Ασία (1919- 1922).

Μεταπτυχιακές σπουδές: 1994. Δίπλωμα Εμπεριστατωμένων Σπουδών MASTER (DEA) Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Charles de Gaulle (Γαλλία), 1991. Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Εμπεριστατωμένων Σπουδών MASTER (DEA) Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Συγκριτικής Κοινωνιολογίας Paris - X – Nanterre - (Γαλλία).

Βασικές Σπουδές:1990. Πτυχίο Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Paris -X– Nanterre, Τμήμα Εθνολογίας. Θέμα πτυχιακής εργασίας: Παραδοσιακή τεχνική, αέναη ανάπτυξη και μορφές κοινωνικότητας στη Νήσο Λέσβο.

ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ: Ιστορία – Κοινωνική Ανθρωπολογία (επιλογές):

2011. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (ΙΝΕ) - Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς: Συγγραφή μελέτης με θέμα: «Νεολαία και στρατός – Αναπαραστάσεις, συμβολικά συστήματα και μορφές κοινωνικότητας των στρατευμένων νέων στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1918-1923» (250 σελίδες, υπό έκδοση).

2011. «Όψεις της Ιστορίας και της Αυτοδιοίκησης των Καποδιστριακών Δήμων του Νομού Θεσσαλονίκης», Έκδοση της ΤΕΔΚ Νομού Θεσσαλονίκης, Ελληνικές Εκδόσεις (97 σελίδες).

2010. «Ιστορία των Δήμων του Νομού Καρδίτσας (1881-2009)», Έκδοση της ΤΕΔΚ Νομού Καρδίτσας, Ελληνικές Εκδόσεις (240 σελίδες).

2010. «Ιστορία των Άνω Λιοσίων (1832-1974)», Έκδοση του Δήμου Άνω Λιοσίων, Ελληνικές Εκδόσεις (65 σελίδες).

2008. «Προσωπικό Ημερολόγιο του στρατιωτικού βίου του Γεωργίου Κανελλόπουλου – Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Θράκη, Μικρά Ασία 1917-1921», Ιστορική επιμέλεια, σχολιασμός, Έκδοση του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του Δήμου Βώλακος (Πελοπόννησος - 126 σελίδες).

2008. Επιμέλεια μετάφρασης από τα ελληνικά στα γαλλικά του λογοτεχνικού έργου: «Ο Νέος των Αθηνών», Αθήνα 2007, γαλλική έκδοση, «Le Jeune homme d'Athènes», Editions Les Cygnes 2009, συγγραφέας Φώντας Λάδης.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ (ενδεικτική):

2011. «L’expédition de l’armée grecque en Asie Mineure 1919-1922 comme une continuité – Une "culture de guerre" héritée de la Grande Guerre (1914-1918) et de l’intervention en Russie méridionale (1918-1919)?», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (υπό δημοσίευση).

2003. «La Grèce dans la Grande Guerre», Επιστημονική Επιθεώρηση: 14-18 – Le magazine de la Grande Guerre, No 15 - 08/2003:  pp. 48-54, (Γαλλία).

2002. «La Guerre gréco-turque en Asie mineure 1919-1922. Un conflit sous l’ombre de la Grande Guerre?», Επιστημονική Επιθεώρηση: 14-18 Aujourd’hui – Démobilisations culturelles après la Grande Guerre,  Ed. Noesis, No 5 – 05/2002: pp. 182-193, (Γαλλία).

2002.  «Grecs d'Asie mineure – Grecs du continent: altérité et identités durant la guerre gréco-turque en Asie mineure 1919-1922», Etudes Balkaniques – L’autre dans le Sud-Est européen, Jean-François Gossiaux (dir.)   No 9 – 11/2002 –  pp. 182-193, (Γαλλία).

2000. «Parents et affins de combat - Réflexions sur des correspondants de guerre 1918-1923», L'Homme, 154/155: pp. 481-488, (Γαλλία).

1992.  «Réseau familial et modes de résidence, deux communautés grecques entre Grèce et Turquie», Ethnologie Française, XXII, 1992 No 4: pp 442-454 [Grigoriou/Depraz].

ΑΡΘΡΑ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ  (ενδεικτικά):

2011«Όταν η χορογραφία του κόσμου “κλείδωσε” για την αιωνιότητα», ηλεκτρονική δημοσίευση, www.tsantiri.gr (07/02/2011).

2011«Όταν η επικαιρότητα απορρίπτεται», ηλεκτρονική δημοσίευση, www.tsantiri.gr (11/02/2011).

2010. «Ο εκμοντερνισμός της παράδοσης, η διατροφή και η οικολογική υποβάθμιση στον Κόλπο της Καλλονής – Μια βιωματική εθνογραφική καταγραφή», ΕΜΠΡΟΣ Ημερήσια Εφημερίδα Νομού Λέσβου, Μυτιλήνη, 17/03/2010.

2008. «Ο μαθητής μου ο Βαλαντέν», Nemecis, Δεκέμβριος 2008.

2007. «Ναζισμός και καρκίνος – οι έρευνες του αμερικανού ιστορικού Robert N. Proctor», Nemecis, Αύγουστος 2007.

2001.  «Αδελφές του Στρατιώτου και Μικρασιατική Εκστρατεία», Nemecis, Αύγουστος 2001.

2001. «Ζορζ Μπρασένς – Ο ποιητής του απευκταίου», Nemecis, Δεκέμβριος 2001.

1999. «1821-1922 Η δική μας βαλκανική μάχη : Σύντομο δοκίμιο πολιτισμικής πολιτικής ιστορίας», Nemecis, Αύγουστος 1999.

1998. «Πολεμικά κείμενα. Μνήμες του 1821. Μνήμη του 1922», Nemecis, Μάρτιος 1998.

1986. «Αυγουστιάτικα και Μικρασιατική Καταστροφή», δημοσίευση στην εφημερίδα ΕΡΕΥΝΑ, Τρίκαλα, (17/08/1986).

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ - Συνέδρια / Συμπόσια / Σεμινάρια (επιλογές):

2010. «Επιστολογραφία του Μικρασιατικού μετώπου και Αδελφές του Στρατιώτου - Ανθρωπολογικές και ιστοριογραφικές προσεγγίσεις», (14/04/2010). Εισήγηση στις συναντήσεις-συζητήσεις - Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού ΜΝΗΜΩΝ.

2010. «Οι προσωπικές γραφές ως ανθρωπολογικό πεδίο επιτόπιας έρευνας και αρχειακής εθνολογίας», (24/02/2010). Εισήγηση στον μεταδιδακτορικό κύκλο σεμιναρίων του Εργαστηρίου Εθνογραφίας, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

2009. «Η διδασκαλία των ανθρωπιστικών μαθημάτων δευτεροβάθμιας στην επαγγελματική και τεχνολογική εκπαίδευση της Γαλλίας – Μια βιωματική κατάθεση», Εισήγηση στο Συνέδριο: Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.-Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. 1959-2009: Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής και τεχνολογικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής & Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, 11/12 Δεκεμβρίου 2009.

2009. «Επιστολές και βιο-καταγραφές του μετώπου - το εθνογραφικό παρόν της Μικρασιατικής Εκστρατείας» Εισήγηση στο μεταδιδακτορικό κύκλο σεμιναρίων, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, (02/12/2009).

1998. «Η Ελληνική στρατιωτική παρουσία στο Βαλκανικό Μέτωπο του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου και στη Μικρά Ασία - Συμβολή στην κοινωνιολογία του πολέμου». Εισήγηση στην επιστημονική διημερίδα με θέμα : Μικρασιατικός Πόλεμος 1919-1922, Νέος Κύκλος Κωνσταντινουπολιτών, 21-22/11/1998, Αθήνα.

Αλλη Δραστηριότητα (ενδεικτικά):

Συνεργαζόμενος blogger (2015) : Γαλλικό πολιτικό περιοδικό : www.marianne.net

Εθνικό Μουσείο Ευρωπαϊκών και Μεσογειακών Πολιτισμών της Μασσαλίας - MuCEM, (Musée des civilisations de l’Europe et de la Méditerranée): “Μετά την κρίση; Ταξιδεύοντας στην καρδιά της ελληνικής κρίσης” (Après la crise ? Voyage au cœur de la crise grecque) - http://www.mucem.org/fr/node/2927 - Γαλλία Νοέμβριος 2014.

Άρθρο: “Visite guidée de la nouvelle Athènes”, Le Monde Diplomatique, Γαλλία – Απρίλιος 2014.

http://www.monde-diplomatique.fr/2014/04/GRIGORIOU/50312

Άρθρο: “Grèce : Pratiques de crise et formes de réaction face à la politique d’austérité (2010-2012)”, in “S’engager autrement : les voix/voies citoyennes en marge de l’institution politique ” (“Πρακτικές της κρίσης και αντιδράσεις στις πολιτικές λιτότητας - Ελλάδα 2010-2012”), Eliane Elmaleh et Jean-Philippe Melchior (ed.), Université du Mans, Γαλλία 2014.

Δοκίμιο: “La Grèce Fantôme - Voyage au bout de la crise 2010-2013” - (“Το Φάντασμα της Ελλάδας - Ταξίδι στα άκρα της κρίσης” ), Παρίσι - Εκδόσεις Fayard, 483 σελ., Γαλλία, 2013.

http://www.fayard.fr/la-grece-fantome-9782213671109

Άρθρο: “La crise grecque 2010-2012. Tyrannie des marchés et méta-démocratie”, in La Cité en danger ? Dictature, transparence et démocratie, (dir.) Thierry Fabre, Éditions Parenthèses, Γαλλία, Μασσαλία 2013. http://www.rencontresaverroes.net/nsite/index.php?option=com_content&view=article&id=75&Itemid=85 

Άρθρο: “Il était une fois la Grèce”, Le Monde Diplomatique, Γαλλία– Φεβρουάριος 2013.

 http://www.monde-diplomatique.fr/2013/02/GRIGORIOU/48764

Άρθρο: “L’inexorable déclin de la Grèce”, Russia Today, Ρωσία - Γαλλία, 15/11/ 2013.

http://french.ruvr.ru/2013_11_15/L-inexorable-declin-de-la-Grece-4351

Άρθρο: “Austérité et démocratie”, Revue Aide-mémoire – Publication trimestrielle des Territoires de la Mémoire, Liège - Βέλγιο, No 67 -  2013.

 http://www.territoires-memoire.be/se-documenter/revue-aide-memoire/am-les-derniers-numeros/143-aide-memoire-66/1009-democratie-et-austerite

Διάλεξη: Università degli Studi "G. d'Annunzio" Chieti - Pescara, (Ιταλία) – A/Simmetrie, “Euro, marchés, démocratie – Comment sortir de l’euro”: 2010-2013  La crise grecque, l’euro et le désastre social” , Ιταλία, Οκτώβριος  2013. http://www.asimmetrie.org/euro-mercati-democrazia-2013-come-uscire-dalleuro

Διάλεξη: Μάιος 2013- Université de Lausanne (Ελβετία) - Institut d'études politiques et internationales - Centre de Recherche sur l'Action Politique CRAPUL : “2010-2013 La crise grecque 2010-2013 : effondrements, mobilisations et mutations sociales”.  http://www.unil.ch/iepi/page20228.html

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Συνέντευξη στον Θοδωρή Βαρβάρη (Ελευθεροτυπία 25/11/2013)

Τον περασμένο μήνα ο παρισινός εκδοτικός οίκος Fayard εξέδωσε ένα όλως ιδιαίτερο βιβλίο, βασισμένο σε κείμενα από το μπλογκ ενός Ελληνα επιστήμονα ο οποίος έζησε επί μία εικοσαετία στη Γαλλία, αρχικώς ως φοιτητής και εν συνεχεία ως πανεπιστημιακός ερευνητής και εκπαιδευτικός στη μέση εκπαίδευση, και "επαναπατρίστηκε" με την έναρξη της κρίσης.

Συγγραφέας τού “La Grèce fantôme - Voyage au bout de la crise (2010-1013)” είναι ο Παναγιώτης Γρηγορίου, κοινωνικός ανθρωπολόγος-ιστορικός, ο οποίος στο μπλογκ του καταγράφει στη γαλλική γλώσσα το μέχρι τούδε χρονικό της εθνικής μας περιπέτειας. Το βιβλίο του (ο τίτλος του οποίου μπορεί να αποδοθεί ως “Η Ελλάς-φάντασμα - Ταξίδι στην άκρη της κρίσης”) διαρθρώνεται σε κεφάλαια βάσει των γεγονότων και υποστηρίζεται από χρονολόγιο, ώστε ο Γάλλος ή γαλλόφωνος αναγνώστης να δύναται να κατανοήσει τι ακριβώς “συνέβη” μία ωραία ευρω-πρωία στην Ελλάδα και στους Ελληνες - ίσως και να ψυχανεμιστεί τα προσερχόμενα. Μαζί του είχαμε την ευχαρίστηση να συζητήσουμε για το βιβλίο του.

- Οταν το μπλογκ ενηλικιώνεται, γίνεται βιβλίο, κ. Γρηγορίου;

Θα έλεγα μάλλον πως ένα μπλογκ δεν ενηλικιώνεται εύκολα, αλλά προφανώς ωριμάζει άνευ γήρατος ! Γίνεται όμως με την πάροδο του χρόνου κουραστικό έως και αφόρητο καθώς φέρει επάνω του (όσο… και εις πέρας) όλο το άλγος της φθοράς και μάλιστα με πολλαπλασιαστή και επιταχυντή την κρίση.  Άλλωστε στην περίπτωσή μου, η ιδέα της… ενηλικίωσής του σε βιβλίο ήταν σχεδόν ταυτόχρονη με την γέννησή του. Στην αρχή του χειμώνα του 2011-2012 δέχτηκα ήδη μια πρώτη πρόταση από μικρό (ως προς το μέγεθος μόνον) γαλλικό εκδοτικό οίκο. Στη συνέχεια, ο γνωστός Γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Κοέν παλαιότερα των εφημερίδων Λιμοπερασιόν και Λε Μοντ, έως δε το 2012 του περιοδικού Μαριάν, μετέφερε αντίστοιχη πρόταση – ιδέα στο εκδοτικό τμήμα του ιστορικού οίκου Fayard. Ο Φιλίπ πίστεψε αυτό το βιβλίο όσο δεν πίστεψε ποτέ τα ψεύδη και τις απλοποιήσεις των στερεοτύπων ως προς την ενοχοποίηση του ελληνικού λαού. Αυτό προς τιμήν του σε αντίθεση με πολλούς άλλους δημοσιογράφους της χώρας του. Κάπως έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια αυτού του βιβλίου το οποίο καθυστέρησε (και) λόγω πολλαπλής επικαιροποιήσης. Κάπου τότε όμως ξεκίνησε και η επώδυνη περιπέτεια του Φιλίπ Κοέν, η μοίρα το έφερε το βιβλίο να κυκλοφορήσει στη Γαλλία στις 23 Οκτωβρίου, ο Φιλίπ, έχασε τη μάχη της ζωής με την αρρώστια μόλις τρεις μέρες πριν.

- Ο υπότιτλος “Voyage au bout de la crise” θυμίζει τον -κατά πάσα έννοια “μαύρο”- Σελίν. Εσείς τι δηλώνετε; Το βάθος της κρίσης, το περιθώριό της (“ασήμαντη” η Ελλάς ως προς τη “σημαντική” Γερμανία), την άκρη της κρίσης (με τη σημασία της εξόδου από αυτήν); Η το άκρον άωτον της απελπισίας, το μη περαιτέρω;

Πριν ερμηνεύσουμε τον υπότιτλο θα ήθελα να σταθούμε λίγο στον τίτλο. Ένα κλασσικό πλέον εθνογραφικό κείμενο υπό τη μορφή προσωπικού ημερολογίου του Γάλλου ανθρωπολόγου Μισέλ Λερίς μεταφέρει τις εν θερμώ εντυπώσεις αλλά και τις εν δυνάμει πολιτικές και πολιτισμικές αναλύσεις του κατά το πολύμηνο ταξίδι του στην Αφρική από το Ντακάρ στο Τζιμπουτί (1931-1933). Ο δε τίτλος : “Η Αφρική φάντασμα” ή τρόπον τινά “Το Φάντασμα της Αφρικής”. Υπονοώ ευθέως πως η Ελλάδα του βιβλίου μου είναι σε πρώτο πλάνο τουλάχιστον το φάντασμά της. Όσο για τον υπότιτλο σωστά το επισημαίνετε, είναι… Σελινικός στο σεληνιακό κοινωνικό τοπίο της αέναης κρίσης. Θα έλεγα λοιπόν πως πρόκειται για το άκρον άωτον της απελπισίας, δηλαδή της σκόπιμης καταστροφής με νεοπολεμικούς όρους μιας κοινωνίας όπου επιπροσθέτως δυστυχώς το ατελέσφορο περαιτέρω - πλην θανάτου - δεν έχει τέλος. Εκτός κι αν αλλάξουμε ριζικά πλοηγούς και πλεύση.

- Οι Γάλλοι -οι “άλλοι”- τι νιώθουν από την κόλασή μας; Τι προσλαμβάνετε από τον σχολιασμό της αρθρογραφίας σας στο μπλογκ και τι αναμένετε από την κυκλοφορία του βιβλίου;

Οι Γάλλοι νιώθουν πια πως το έδαφος χάθηκε κάτω από τα πόδια της αληθινής οικονομίας και βιωτής μας. Στην αρχή λάμβανα πολλά σχόλια ως προς τα ελληνικά “σφάλματα που δυστυχώς πληρώνονται” και ταυτοχρόνως, οι περισσότεροι καλόπιστοι αναγνώστες του μπλογκ  (συνολικά πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέψεις) επέμεναν πως αντίστοιχα μέτρα καταστροφής που θα επέβαλε μια Τρόικα στην πατρίδα τους θα συναντούσαν σφοδρές αντιδράσεις και μάλλον δεν θα περνούσαν. Τώρα πλέον (από τα μέσα του 2012), ούτε για τα “σφάλματα” γίνεται λόγος αλλά ούτε και για το… απίθανο της αποδόμησης του Κοινωνικού Συμβολαίου στη Γαλλία γίνεται πια λόγος. “Τώρα βλέπουμε το μέλλον μας σε εσάς” μου γράφουν έντρομοι, πριν προτιμήσουν τελικά τη σιωπή. Με την κυκλοφορία του βιβλίου αναμένω την απήχηση και την ευαισθητοποίηση ενός κοινού το οποίο είτε απέχει του διαδικτύου, είτε δεν γνώρισε το μπλογκ www.greekcrisis.fr για κάποιον λόγο.

- Η άποψή σας για τη λύση της ελληνικής κρίσης, όπως τη διατυπώνετε στο βιβλίο σας; 

Δεν διατυπώνω αποφάνσεις ως προς τη λύση της ελληνικής κρίσης η οποία δεν είναι ούτε (μόνο) ελληνική μηδέ άλλωστε κρίση, πλην όμως επιδείχνω μια πορεία, μιαν άλλη επίπονη και βασανιστική πλεύση. Όπως για παράδειγμα κατάλαβα λαμβάνοντας μέρος σε πρόσφατο διεθνές επιστημονικό συνέδριο οικονομολόγων στην Ιταλία με θέμα την έξοδο από την κρίση, το πρώτο προαπαιτούμενο είναι η έξοδος από το ευρώ και η (τουλάχιστον) επιστροφή στην προ των συνθηκών Λισαβόνας και Μάαστριχτ Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Ιταλοί, Ισπανοί και Πορτογάλοι που συνάντησα γνωρίζουν αλλά και βιώνουν επίσης το τωρινό αδιέξοδο, προφανώς λιγότερο τραγικά μας. Η δε έξοδος από το ευρώ δεν πρόκειται βεβαίως να φέρει αυτόματα και την έξοδο από την ήδη οικονομική και κοινωνική πανωλεθρία, ας μη γελιόμαστε.

Προφανώς, αυτή είναι και η τελευταία μας ευκαιρία να αναθεωρήσουμε (και) ορισμένες εγχώριες ή “ετερονομικές” στρεβλώσεις του εθνικού μας καθρέπτη. Ο κύκλος που εγκαινιάστηκε ιστορικά και θεσμικά το 1832, τείνει να κλείσει για την Ελλάδας δύο αιώνες μετά. Ίσως δε οριστικά στο βαθμό που δύναται κάποιος να ατενίσει το μέλλον σε ένα ατελεύτητο ιστορικό γίγνεσθαι. Η ελευθερία άλλωστε, αυτή η υπέροχη ιστορική εξαίρεση, απαιτεί (και) κόπο.